ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑ.ΣΟ.Κ. & ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΕΞΟΔΟΥ

Η εισήγησή μου στην Επιτροπή Εκλογικού Αγώνα ΠΑ.ΣΟ.Κ. Βαρνάβα:
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Το εκλογικό αποτέλεσμα αποτέλεσε μία οδυνηρή ήττα για το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Η σωστή του θεώρηση είναι ότι δεν κέρδισε η Νέα Δημοκρατία, αλλά έχασε το ΠΑ.ΣΟ.Κ.
Τα κύρια σημεία είναι:
Α. Η οριακή αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας.
Β. Η μετατόπιση μεγάλου αριθμού ψηφοφόρων από το ΠΑ.ΣΟ.Κ., προς τα κόμματα της Αριστεράς.
Γ. Η είσοδος του ΛΑ.Ο.Σ. στην Βουλή.
Αναλυτικά:
Α. Η Νέα Δημοκρατία έχοντας πλέον οριακή αυτοδυναμία στην Βουλή και υποχρεωμένη να προχωρήσει σε αντιλαϊκές « λύσεις » σε σημαντικά για την χώρα προβλήματα (ασφαλιστικό κ.λ.π.) θα συνεχίσει την ίδια πολιτική. Είναι καθήκον του ΠΑ.ΣΟ.Κ. να ασκήσει δυναμική προοδευτική αντιπολίτευση, χωρίς συμβιβασμούς, άσχετα από τις όποιες εσωτερικές διαδικασίες και εξελίξεις.
Β. Η μετατόπιση πολιτών προς τα αριστερά κόμματα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν έπεισε την κοινωνία ότι διαφέρει από την Νέα Δημοκρατία, ότι ξεπέρασε το κακό παρελθόν του κι ότι έχει νέα προγραμματική πρόταση.
Γ. Η είσοδος του ΛΑ.Ο.Σ. στην Βουλή μπορεί ευκαιριακά (εκλογικά) να ήταν χρήσιμη, όμως αποτελεί φαινόμενο αρνητικό για την Χώρα και σαν τέτοιο πρέπει να αντιμετωπισθεί από το ΠΑ.ΣΟ.Κ.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ
Αν θα θέλαμε να κάνουμε μια συνοπτική αναφορά στα αίτια της ήττας του Κινήματος, αυτή θα είχε ως εξής (χωρίς αξιολογική σειρά):
1.Η μη πραγματοποίηση συζήτησης και – κατά συνέπεια- μη ανάλυση των αιτίων της ήττας του 2004.
2.Η μη εκκαθάριση του Κινήματος από στελέχη (σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο) τα οποία με την στάση τους, την συμπεριφορά τους και την πρακτική τους προκάλεσαν τους πολίτες.
3.Η μη ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού -σε όλα τα επίπεδα – πέρα από κάποιες άτολμες κινήσεις σε επίπεδο κορυφής.
4.Η αποκοπή του Κινήματός μας από την κοινωνία (συνδικάτα, κοινωνικά κινήματα, τοπική αυτοδιοίκηση, νεολαία).
5.Η μετακίνησή του σε κεντροδεξιά κατεύθυνση την περίοδο Σημίτη και οι μη διατύπωση σαφούς ιδεολογικοπολιτικού στίγματος τα προηγούμενα 3,5 χρόνια.
6.Η μη προώθηση του Προγράμματος στην κοινωνία και παράλληλα η υπερβολική ενασχόληση με τα αρνητικά του κυβερνώντος Κόμματος.
Αναλυτικά δε:
1.Το Κίνημα δεν συζήτησε διεξοδικά σε όλα τα Όργανά του τα αίτια της ήττας του 2004. Αν είχε γίνει αυτή η συζήτηση θα είχε από τότε διαπιστωθεί ότι οι πολίτες δεν καταδίκασαν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Συνολικά, αλλά μία πολιτική ή οποία δεν ήταν πολιτική ΠΑ.ΣΟ.Κ., όπως την γνώριζαν και την περίμεναν, αλλά μια δεξιίζουσα πρακτική, χωρίς προοδευτικό πολιτικό υπόβαθρο, η οποία συνέκλινε με την πολιτική της Ν.Δ., αν δεν ταυτιζόταν σε κάποιες περιπτώσεις μ΄ αυτήν. Η αλλαγή ηγεσίας αυτήν την περίοδο δεν μπορούσε και δεν ανέστρεψε το κλίμα, ίσως μόνο κατάφερε να περιορίσει την έκταση της ήττας.
2.Με την ανάληψη της προεδρίας του Κινήματος από τον Γ. Παπανδρέου δόθηκε μοναδική ευκαιρία για την πλήρη ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού με πρόσωπα άφθαρτα, προερχόμενα από τα κοινωνικά κινήματα και την νεολαία. Υποτιμήθηκε η δυναμική του συνθήματος – λαϊκής απαίτησης « Γιώργο άλλαξέ τα όλα ». Δεν επρόκειτο για προσωπολατρία, αλλά εξέφραζε την αγωνία των μελών και φίλων του ΠΑ.ΣΟ.Κ., για την πορεία του Κινήματος. Η εικόνα που είχε η κοινωνία για το ΠΑ.ΣΟ.Κ. διαμορφωνόταν από στελέχη φθαρμένα, από στελέχη που προκαλούσαν με την στάση και συμπεριφορά τους κι αυτό δεν είχε να κάνει μόνο με τα κεντρικά στελέχη, αλλά και αυτά των Περιφερειακών,Νομαρχιακών & Δημοτικών Οργανώσεων. Καταγγελίες που γίνονταν από μέλη που νοιάζονταν για το Κίνημα « πνίγονταν » από τους μηχανισμούς και ποτέ δεν διερευνούνταν. Έτσι οι σύντροφοι με αρχές αποχωρούσαν σιγά – σιγά και άνοιγε ο δρόμος για την επικράτηση των καιροσκόπων
3.Κάποιες -θετικές- απόπειρες, ανάδειξης νέων στελεχών – κυρίως σε κεντρικό επίπεδο- ήσαν αποσπασματικές και έμειναν χωρίς συνέχεια, με αποτέλεσμα την « παλινόρθωση » μιας κομματικής νομενκλατούρας η οποία άπλωσε τα πλοκάμια της μέχρι τις Δημοτικές Οργανώσεις και οδήγησε το Κίνημα σε πολιτική ακινησία. Ενώ κάποτε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. είχε σχέση αλληλοτροφοδότησης με τα κοινωνικά κινήματα και στελεχωνόταν από πρόσωπα που μετείχαν των κοινωνικών κινημάτων (ακόμα και εάν αυτά δεν ήταν μέλη του), το κόμμα πλέον έχοντας από το 1995 τουλάχιστον αποκοπεί από τα κινήματα αυτά (τα οποία το θεωρούσαν πολλές φορές αδιάφορο και άλλες τόσες φορές αντίθετο), δεν είχε την δυνατότητα να αντλήσει πολιτικό προσωπικό από την βάση της κοινωνίας και κατέφευγε στην καθεστωτική αντίληψη της άνωθεν επιλογής προσώπων, τα οποία δεν εξέφραζαν τίποτε άλλο παρά την προσωπική τους ματαιόδοξη φιλοδοξία.
4. Όπως αναλύθηκε και πιο πάνω το Κίνημα αποκόπηκε από την κοινωνική του βάση. Το κομματικό ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ήταν σε τεράστια αναντιστοιχία με το κοινωνικό ΠΑ.ΣΟ.Κ. Και την ευρύτερη κοινωνία. Δεν έπαιρνε πλέον τα ξεκάθαρα μηνύματα που έστειλε η κοινωνία, γιατί οι « κομματικοί διαμεσολαβητές » τα απέκρυπταν, από φόβο μη χάσουν την « κομματική τους καρέκλα ». Έτσι έπαψε να υπάρχει η επαφή με τους πολίτες, έπαψε το Κίνημα να αφουγκράζεται την κοινωνική βάση, τους αγώνες της και τις αγωνίες της. Έπαψε αν υπάρχει η αμφίδρομη σχέση κόμματος – πολίτη, η οποία θα οδηγούσε αφ΄ ενός στην διάχυση των πολιτικών θέσεων στην κοινωνία και αφ΄ ετέρου στο να εκφραστεί η κοινωνία και να συνδιαμορφωθεί το Πρόγραμμα του Κινήματος μαζί της.
5. Όταν το « όλοι ίδιοι είναι » άρχισε να ακούγεται όλο και πιο έντονα,εμείς, ακολουθώντας την τακτική της στρουθοκαμήλου, το αποδίδαμε στο Κ.Κ.Ε. και τους άλλους αριστερούς. Δεν βλέπαμε πως μπορεί, το Κ.Κ.Ε. κυρίως, να σπεκουλάριζε πάνω σ΄ αυτό, αλλά η κοινωνία το είχε αποδεχθεί. Κι αυτό γιατί η ηγετική ομάδα, έχοντας σαν μοναδικό στόχο την κατάληψη της εξουσίας, έκανε όσους συμβιβασμούς έκρινε ότι υπηρετούν αυτόν τον στόχο, οδηγώντας το Κίνημα σε συντηρητικές πολιτικές. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έγινε τεράστια προσπάθεια από τον Πρόεδρο και κάποια – λίγα – στελέχη να εκφραστεί ένας – έστω και άτολμος - αριστερός λόγος, όμως αυτό δεν πέρασε στην κοινωνία. Κι αυτό γιατί από την μια η κομματική νομενκλατούρα δεν στήριξε αυτήν την προσπάθεια και αφ΄ ετέρου γιατί δεν στηρίχθηκε στην βάση του Κινήματος, δεν έγινε κτήμα της.
6.Η προεκλογική τακτική ήταν λαθεμένη. Δεν προωθήθηκε το Πρόγραμμα του Κινήματος στην κοινωνία και εδώ την ευθύνη την φέρνουν τα στελέχη του Κινήματος , τόσο σε κεντρικό, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Τα μεν κεντρικά στελέχη διαγωνίζονταν στο ποιός θα είναι πιο αντιπολιτευτικός και έπεφταν στην παγίδα των Μ.Μ.Ε. Τα οποία ουδόλως δεν ενδιαφέρονταν για το Πρόγραμμα, αλλά για τις αντιπαραθέσεις (τον « καυγά »). Τα δε περιφερειακά στελέχη ασχολούνταν με τους συσχετισμούς και τα « παραμάγαζά » τους και σε καμία περίπτωση δεν ασχολήθηκαν με την προβολή του Προγράμματος. Τα ομόλογα, οι πυρκαγιές και τα άλλα σκάνδαλα της Ν.Δ. έπρεπε να αναδειχθούν, αλλά όχι μέχρι το σημείο που να επισκιάζουν την Προγραμματική μας πρόταση. Έτσι απέναντι στο « όλοι ίδιοι είναι », στην ουσία απαντούσαμε « ναι αλλά αυτοί κάνουν σκάνδαλα ». Κι αυτό φυσικά δεν μας τιμούσε, ούτε έπειθε τους πολίτες, οι οποίοι ακόμα θυμούνταν τα δικά μας (έστω και μη πραγματικά) « σκάνδαλα ».
Συνοψίζοντας το πρόβλημα του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ήταν η εικόνα του (και του Προέδρου συμπεριλαμβανομένου, αλλά και κυρίως ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ), η επικοινωνιακή του πολιτική, ο κομματικός του μηχανισμός, η αποκοπή του από την κοινωνία, αλλά κυρίως η πολιτική του ταυτότητα. Με λίγα λόγια σε τίποτα δεν θύμιζε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. που ξέραμε και δεν ήταν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. που θέλαμε.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Η μετεκλογική εξέλιξη κατέδειξε με τον χειρότερο τρόπο ότι η κρίση στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. Είναι βαθιά, έρχεται από το παρελθόν και πολύ φοβόμαστε ότι θα συνεχιστεί και στο μέλλον.
Ξαφνικά κάποιοι σύντροφοι διαπίστωσαν ότι το μόνο πρόβλημα που είχαμε ως Κίνημα ήταν ο Πρόεδρος και έπρεπε με άρον - άρον διαδικασίες να προχωρήσουμε σε αλλαγή του. Λες και έτσι αυτόματα θα λύνονταν και όλα τα άλλα προβλήματα.
Εμείς πιστεύουμε ότι η συζήτηση ξεκίνησε από λάθος βάση. Πρώτα έπρεπε να αναλυθούν τα αίτια της ήττας, μέσα από τις Καταστατικές διαδικασίες του Κινήματος, να αναζητηθεί ένα νέο πολιτικό στίγμα (αυτό που η κοινωνία ζητά), να διαμορφωθεί μια νέα πολιτική πρόταση που να απαντά στα σύγχρονα προβλήματα, με αριστερή, προοδευτική & ανανεωτική κατεύθυνση και μετά να αναζητήσουμε τον ηγέτη (αν χρειάζεται) που μπορεί να την προωθήσει.
Προτείνουμε λοιπόν:
1.Πριν την Συνδιάσκεψη ανοιχτές συνελεύσεις σε όλες τις Δημοτικές Οργανώσεις,με επιδίωξη την μαζική συμμετοχή του κοινωνικού ΠΑ.ΣΟ.Κ. Και των λοιπών δημοκρατικών πολιτών, στην οποία θα υπάρξει ανοιχτή, χωρίς περιορισμούς συζήτηση για τα αίτια της ήττας.
2.Διαμόρφωση εναλλακτικής πολιτικής πρότασης, η οποία θα επικυρωθεί από την Συνδιάσκεψη. Πρότασης που θα κινείται προς αριστερή, προοδευτική κατεύθυνση και την οποία θα δεσμευθούν ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ να υλοποιήσουν.
3.Να υπάρξει ριζική ανανέωση ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΣΤΕΛΕΧΙΑΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ σε κάθε επίπεδο με την διενέργεια εσωκομματικών εκλογών σε κάθε βαθμίδα του Κινήματος (Δημοτικές, Νομαρχιακές, Περιφερειακές Οργανώσεις, Εθνικό Συμβούλιο,Πολιτικό Συμβούλιο). Απαραίτητος όρος η πολλαπλή σταυροδοσία για να αποδυναμωθεί η ομαδοποίηση.
4.Εκλογή Προέδρου από τα μέλη και του φίλους του Κινήματος, αλλά υπό έναν απαράβατο όρο. Με τις μέχρι σήμερα καταστάσεις των Φίλων (χωρίς δυνατότητα εγγραφής νέων) και με την δυνατότητα εγγραφής νέων μελών μέχρι την παραμονή της εκλογής. Κι αυτό γιατί, σε αντίθετη περίπτωση, θα δοθεί η δυνατότητα με μια απλή δήλωση « φίλος » σε ανθρώπους που δεν ανήκουν στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. να ψηφίζουν και να διαμορφώσουν το αποτέλεσμα που επιθυμούν άλλοι πολιτικοί χώροι, ή συμφέροντα, ενώ μέλη θα μπορούν να εγγραφούν ελεύθερα (κάτι που δεν θα κάνει ένας μη ΠΑ.ΣΟ.Κ. εύκολα).
5. Ανάληψη ευθύνης από ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥΣ για την μέχρι τώρα πορεία, αφού αποτελούσαν την ηγετική ομάδα και δέσμευση όσων δεν εκλεγούν ότι θα στηρίξουν την ανανεωτική προσπάθεια του εκλεγέντος Προέδρου.